Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarının mevcut durumu hakkında kritik bir açıklama yaptı. Bu duyuru, nükleer programlarının denetlenmesi konusunda uluslararası toplumda arttan endişeleri yeniden gündeme getirdi. UAEA'nın açıklamasına göre, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarının yerinin tayin edilememesi, uluslararası denetimlerin etkinliğini sorgulatıyor. Bu durum, İran ile dünya güçleri arasında imzalanan nükleer anlaşmanın geleceği ile ilgili tartışmaları da büyütmekte.
UAEA'nın Genel Direktörü Rafael Grossi, son yapılan basın toplantısında, "İran'ın zenginleştirilmiş uranyumlarının izini süremediğimiz için ciddi bir endişe içindeyiz." ifadesini kullandı. Grossi, ülkedeki nükleer tesislerde yapılan son denetimlerin, zenginleştirilmiş uranyum stokunun tam durumunu ortaya koyamadığını dile getirdi. Özellikle, Tahran yönetiminin esasen bu stokların nerelerde tutulduğuna dair belirsizlikler, nükleer silah geliştirme potansiyeli açısından kaygıları artırıyor.
Bu bağlamda, UAEA, İran'ın nükleer programı üzerindeki denetimlerini sıkılaştırmak için uluslararası toplumdan destek bekliyor. Avrupa Birliği ülkeleri ve ABD, İran'la yapılan nükleer anlaşmanın yeniden müzakere edilmesini istiyor. Zaten 2015 yılında imzalanan anlaşmanın bazı hükümleri, Tahran’ın nükleer faaliyetlerini azaltma taahhüdüyle ilişkilendirilmişti fakat bu taahhütlerin ne derece yerine getirildiği sorusu hala yanıtsız kalmakta.
UAEA'nın bu önemli açıklaması, İran ile Batılı ülkeler arasında gerginliğin yeniden tırmanmasına neden olabilir. Son dönemlerde, özellikle ABD'nin Tahran yönetimi ile yürütülen müzakereleri askıya alması ve yeni yaptırımlar uygulamaya koyması, İran'ın uluslararası alandaki faaliyetlerini zorlaştırmakta. Dolayısıyla, zenginleştirilmiş uranyum stoklarının kaynağı ve yönetimi ile ilgili daha derin ve kapsamlı bir araştırma yapılması gerektiği bir kez daha gözler önüne serildi.
İran hükümeti, bu durum karşısında, nükleer programlarını sürdürme hakkı olduğunu savunmakta ve Avrupa ülkeleri ile yapılan müzakerelere biat ederek uluslararası anlaşmalardan etkilenmek istemediğini belirtmektedir. Geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamalarda, "Uluslararası toplum İran'ın barışçıl nükleer enerji arayışını engelleyemez." diyen İran Cumhurbaşkanı, zenginleştirilmiş uranyum stoğu konusundaki belirsizliğin bir an önce sona erdirilmesi gerektiğini ifade etti.
Sonuç olarak, UAEA'nın İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stencilinin yerini bilmemesi, sadece nükleer silah geliştirme ihtimali üzerinden değil, aynı zamanda barter stratejileriyle ortaya çıkan siyasi ve diplomatik sorunların da bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Bu belirsizliğin artması, uluslararası güvenlik dinamiklerini tehdit edebilir ve müzakerelerin daha sağlıklı bir zeminde gerçekleşmesini zorlaştırabilir. Alınacak önlemler ve uluslararası iş birliği çerçevesinde, nükleer silahların yayılmaması adına somut adımlar atılması elzem hale gelmiştir.
